Mã tiền là vị thuốc nam quý giá thường được dùng để trị đau nhức xương khớp. Đông y cũng liệt mã tiền vào loại thuốc “dĩ độc trị độc” chữa nhiều bệnh ung thư.
Trường tử mã tiền là loại cây dây leo to, vỏ cây màu trắng tro, cành non hình trụ, tua cuốn sinh ở nách lá. Lá mọc đối, phiến lá hình trứng hoặc bầu dục, mép nguyên.
Cây ra hoa trắng, hình ống vào mùa hạ, mùa xuân. Quả mọng hình cầu, khi chín có màu đỏ, hạt tròn, hình dẹt.
Mã tiền là cây gỗ cao 10 – 15m, lá mọc đối, phiến lá có hình trứng, hoa mọc thành tán ở ngọn cây, màu trắng. Quả mọng hình cầu, chín có màu vàng cam, hạt tròn hình dẹt.
Trong Đông y, người ta thường dùng hạt mã tiền làm thuốc, thông thường chọn loại hạt to,dày, cứng là tốt nhất.
Mã tiền đã được nhân dân sử dụng từ xa xưa làm thuốc xoa bóp, chữa tê liệt nửa người, chó dại cắn và trị ghẻ rất công hiệu. Tuy nhiên, vì mã tiền là loại thuốc độc bảng A nên không được dùng trực tiếp mà phải qua bào chế để loại bớt chất độc.
Có thể chế biến mã tiền bằng cách ngâm hạt mã tiền 1 đêm cho mềm, bóc vỏ, thái mỏng, sấy khô. Cho hạt đã thái, sấy khô vào dầu vừng đun sôi, đến khi hạt nổi lên thì vớt ra ngay, nếu để chậm sẽ cháy, mất tác dụng. Đem sấy khô dể dùng.
Cây mã tiền.
1. Bài thuốc sử dụng mã tiền chữa bệnh ung thư:
Cuốn “Cây thuốc, vị thuốc chữa bệnh ung thư” của Lương y Vũ Quốc Trung giới thiệu những bài thuốc chữa ung thư có sử dụng mã tiền như sau:
– Mã tiền tử 15g (rang dầu mè), toàn yết 15g, ngô công 15g, kê nội kim 15g, hùng hoàng 30g, đan sâm 150g. Các vị tán bột làm viên, 1 ngày dùng 2 – 3 lần, 1 lần 1-3g, uống với rượu, trị ung thư thực quản
– Mã tiền tử 24g, ngô công 30 con, hoa phấn 10g, tế tân 10g, bồ hoàng 4g, bạch chỉ 4g, tử thảo 4g, xuyên sơn giáp 2g, hùng hoàng 2g.
Mã tiền bóc lông, vỏ cắt lát phơi khô dùng 300g dầu mè đun nóng, thêm các vị thuốc, còn lại đem sấy khô cháy, bỏ bã, thêm Mã tiền đun vàng, lọc bỏ bã. Dầu còn lại nhân lúc nóng thêm sáp ong (mùa đông 30g, mùa hè 60g) trộn đều để nguội.
Hoặc dùng mã tiền tử 20g, ngô công 20g, tử thảo 20g, bách yết thảo 20g. Chế thành cao, bôi chỗ bệnh. Trị ung thư da.
– Mã tiền tử 1g, ốc sên sống 0,5g, ngô công 1,5g, nhũ hương 0,1g, phòng phong 0,5g, toàn yết 0,3g.
Mã tiền tử dùng nước ngâm 24 giờ, thay đổi nước ngâm tiếp 7 ngày, bóc vỏ phơi khô.
Dùng dầu mè sao vàng, đồng thời sao ngô công, yoàn yết, phong phòng hơi vàng, tán bột, oa ngưu (ốc sên) giã nát phơi khô tán bột.
Các vị thuốc làm viên, 1 ngày uống 3 lần, 1 lần 1,5g, trị ung thư dạ dày, ung thư tuyến vú.
– Mã tiền tử 1,5g, thất diệp nhất chi hoa 12g, hoàng kỳ 30g, phượng vĩ thảo 16g, sơn đậu căn 10g, tử thảo 10g, xạ can 6g, đương quy 16g, đảng sâm 16g, sinh cam thảo 6g, tây hoàng phấn 0,6g.
Sắc uống mỗi ngày 1 thamg. Trị bệnh bạch huyết cấp tính – Leucemie.
– Chích mã tiền 10g, bào giáp 10g, đương quy 10g, xuyên khung 6g, tê giác 6g, toàn yết 6g, ngô công 6 con, hùng hoàng 3g, cam thảo 3g.
Dùng dầu mè sao vàng, mã tiền cùng các vị tán bột làm viên. Mỗi ngày uống 2 lần, 1 lần 1,5g, trị ung thư mũi họng, ung thư tuyến vú và ung thư thực quản.
– Mã tiền chế 12g, ngũ linh chi 15g, can tất 6g, tiên hạc 20g, chỉ xác 20g, hỏa tiêu 20g, bạch phàn 20g, uất kim 20g.
Các vị tán bột làm viên, mỗi ngày uống 2 – 3 lần, mỗi ngày 0,3 – 0,6g, trị ung thư dạ dày, thực quản, gan, phổi, tuyến vú.
2. Bài thuốc dân gian nổi tiếng chữa viêm khớp, đau khớp có sử dụng mã tiền: Phong tê thấp bà Giằng
Thuốc phong Bà Giằng có nguồn gốc từ vùng Thanh Hóa, dùng để trị đau nhức tê thấp sưng khớp. Bài thuốc bao gồm:
Bột mã tiền chế 50g, bột hương phụ tử chế 13g, bột mộc hương 8g, bột địa liền 6g, bột thương truật 20g, bột quế chi 3g, tá dược vừa đủ hoàn 1000 viên.
Mỗi ngày uống 4 viên, tối đa 6 – 8 viên. Theo hướng dẫn uống khi nào thấy giật giật mới có kết quả.
Một đợt uống 50 viên lại nghỉ.
Lưu ý: Mã tiền là vị thuốc rất độc. Khi ngộ độc mã tiền, người bệnh thường lên cơn co cứng. Do đó, trong bào chế và sử dụng mã tiền cần rât cẩn thận và sử dụng đúng liều lượng. Tốt nhất, hỏi qua ý kiến của bác sĩ và chuyên gia Đông y khi cần sử dụng.
